ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΤΣΟΚΛΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΩΝ ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ
«Μανιερισμός, ευρήματα και εξυπνάδες καθιστούν την τέχνη αντιπαθή». Τη φράση αυτή αντικρίζει όποιος περνά το κατώφλι του χώρου εικαστικής δημιουργίας του παγκοσμίου φήμης ζωγράφου Κώστα Τσόκλη στην πρωτεύουσα. Εκεί υποδέχτηκε ο ίδιος τα μέλη της δημοσιογραφικής ομάδας των Εκπαιδευτηρίων Μπακογιάννη, Δοντά Ηλία, Δούκα Παναγιώτη, Λεβή Ναταλία, Πλακοπίτη Νικόλαο, Ταμπάρα Κασσιανή, Τούσια Ελίνα καθώς και τον συντονιστή και υπεύθυνο καθηγητή, Δασταυρίδη Αναστάσιο, παραχωρώντας τους την ακόλουθη συνέντευξη:
Τι είναι για εσάς η ζωγραφική;
Αρχικά είναι η αιτία ύπαρξής μου. Της αφιερώθηκα και μου έχει χαρίσει χαρές και λύπες, ό, τι δηλαδή δίνει η ζωή. Είναι όχι το υποκατάστατο αλλά «το αντικατάστατο» της ζωής μου. Ταυτόχρονα είναι αυτό που ξεχωρίζει τον άνθρωπο από τα ζώα. Είναι αυτό που μπορεί να πει στο θεό: Εσύ έκανες τόσες καταστάσεις ικανές να μας συγκινήσουν, εγώ θα κάνω άλλη μία.
Ποιες οι πηγές έμπνευσής σας;
Αλλάζουν κατά περιόδους. Πάντα ξεκινάς με αισθήματα που δε μπορείς να τα εκφράσεις. Ασχολούμενος με την τέχνη περνάς στην περίοδο της μάθησης, παραμερίζεις τα αισθήματα για να καταλάβεις πώς πραγματοποιείται και πώς εκφράστηκαν οι προηγούμενοι. Αλλά είναι η περίοδος που χάνεις τον εαυτό σου. Μοιάζει με ό,τι περνάει ο άνθρωπος μέχρι τα 25 έτη. Το τραγικό είναι ότι οι κοινωνίες μας μαθαίνουν ως τότε τα ίδια πράγματα. Οι επιτυχημένοι όμως στη ζωή είναι οι διαφορετικοί. Σχιζοφρένεια κοινωνική είναι αυτή! Μην ξεχνάτε λοιπόν τον εαυτό σας έστω κι αν αυτό – κι εδώ ας μας συγχωρήσει ο δάσκαλος – αποβαίνει σε βάρος των μαθημάτων. Υποστηρίξτε αυτό που είστε. Ο κόσμος σας θέλει διαφορετικούς. Εκτιμώ περισσότερο τα ελαττώματα, τα προτερήματα τα έχει παραδεχτεί μια κοινωνία σαν τη σημερινή ως δικές της αξίες. Οι διαφορετικοί επιτυγχάνοντας γίνονται πρωτοπόροι, δάσκαλοι, αποτυγχάνοντας όμως καταλήγουν στο φρενοκομείο ή στη φυλακή. Εξάλλου το να είναι κανείς καλλιτέχνης σε τέτοια εποχή είναι τρέλα! Οι γονείς θέλουν να κάνουν τα παιδιά τους όπως αυτοί θα ήθελαν να είναι. Αλλά τα παιδιά είναι άλλοι άνθρωποι! Πόσοι διάσημοι στρατιώτες υπήρξαν και πόσοι ηλίθιοι στρατηγοί. Όχι λοιπόν όλοι επιστήμονες…Η ανεργία μαστίζει!
Έχετε δηλώσει ότι θυσιάσατε τις χαρές τις ζωής σας για την τέχνη. Είναι θυσία να αφιερώνεσαι σε κάτι που αγαπάς;
Μόνο αυτό αξίζει. Είναι ανέφικτο να τα έχεις όλα. Κάπου πληρώνεις. Για να πάρω τις χαρές της τέχνης θυσίασα χαρές ανθρώπινες αλλά δεν το μετάνιωσα. Για ό, τι κάνεις να μη μετανιώνεις ποτέ έστω κι αν αποδεικνύεται λάθος. Θα είναι κι αυτό δικό σου. Το τρομερό είναι να πληρώνεις τα λάθη άλλων.
Πώς μπορεί να συμβάλλει η τέχνη στην καταπολέμηση της ηθικής κρίσης;
Καταγράφοντας και εντάσσοντας αυτή στην ιστορία. Η τέχνη δεν εμπνέεται από το καλό – το κακό, το ηθικό – ανήθικο, το δυνατό – αδύνατο, από όλα εμπνέεται. Η τέχνη γεμίζει τα κενά της ιστορίας.
Για ποιο λόγο ένας ζωγράφος δε μπορεί να διακριθεί στην Ελλάδα;
Γίνεται στα πλαίσια που η Ελλάδα δύναται να καλύψει μια προσωπικότητα. Όχι παγκοσμίως όμως γιατί η κοινωνία δεν έχει παρελθόν στον τομέα αυτό. Η κοινωνία μας δυστυχώς είναι μιμητική. Δεν παράγει τίποτα πρωτογενές. Γι’ αυτό υπάρχει και η λύση της επιλογής περιβάλλοντος δημιουργίας.
Προτείνετε δηλαδή στους νέους να δημιουργήσουν στο εξωτερικό;
Μήνες πριν εμφανίστηκα στο ΜΕGA και απαντώντας καταφατικά διέκοψαν την εκπομπή. Ως πολίτης του κόσμου κι όχι ως Έλληνας – έτσι αισθάνομαι περνώντας τη ζωή μου κυρίως στο εξωτερικό – απαντώ πως όσοι αισθάνονται ότι «τους έχει ακουμπήσει ο θεός» πρέπει να φύγουν αμέσως, σε βάρος όμως της Ελλάδας που θα χάσει σημαντικά πρόσωπα. Κι απαντώ με την παράκληση να μη διακόψετε τη συνέντευξη…Αλλά να είναι σίγουρος ότι αξίζει, διαφορετικά θα αποτύχει παταγωδώς. Είναι αλήθεια ότι η Ελλάδα τρώει τα παιδιά της. Ο Ρολάν στη «Μαγεμένη Ψυχή» αναφέρει πως «η εταίρα για να συνεννοηθεί με τον πελάτη της πρέπει να τον κατεβάσει στο επίπεδό της». Αυτό ακριβώς συμβαίνει. Μόλις γίνεσαι κάτι ανώτερο σου κόβεται το κεφάλι.
Πιστεύετε ότι υπάρχει παρθενογένεση στην τέχνη ή ότι η τέχνη μιμείται τη φύση;
Σίγουρα δεν υπάρχει παρθενογένεση. Ό, τι κάνουμε έχει ξαναγίνει. Μόνο που εμείς το κάνουμε σε διαφορετικές συνθήκες. Υπάρχει λοιπόν μια συνέχεια που παρουσιάζεται κάθε φορά με διαφορετικές μορφές. Η ζωή δεν αλλάζει αλλά κάθε εποχή εκφράζεται διαφορετικά. Η τέχνη δεν εξελίσσεται, αλλάζει. Γι’ αυτό πρέπει να αφήνουμε μια εικόνα της στιγμής μας. Η επιστήμη εξελίσσεται χρησιμοποιώντας τα επιτεύγματα προηγούμενου μελετητή. Αν στην τέχνη το δοκιμάσει κάποιος γίνεται μιμητής. Ο καλλιτέχνης είναι ένας ηρωικός τύπος που προσπαθεί να γράψει την ιστορία της ανθρωπότητας με το δικό του τρόπο. Βεβαίως το 99,9{14b99f4af2a6c6345273233de7b71c256f8178277e938f3d54682e0756711a6c} αποτυγχάνει αλλά είναι χρήσιμοι και αυτοί ως λίπασμα για να επιτύχουν ελάχιστοι.
Ο μεγαλύτερος λοιπόν ζωγράφος είναι ο Θεός;
Ο καλύτερος ζωγράφος είναι το νερό και μετά ο καθρέφτης, ο πρόγονος των καλλιτεχνών. Αυτός πρωτοέδειξε την εικόνα των πραγμάτων. Από τη στιγμή όμως που ανακαλύφθηκε η φωτογραφία, ο ζωγράφος από αντιγραφέας φαινομένων έγινε φιλόσοφος. Φεύγει το έργο από τα χέρια του και στο δρόμο υφίσταται χαρές ή τραυματισμούς. Μοιάζει με εσάς τους δασκάλους, φεύγει ένα κοριτσάκι από τα χέρια σας και επιστρέφει γυναίκα ή γριά.
Πιο σημαντικό είναι ένας καλλιτέχνης να αναγνωρίζεται πριν ή μετά το θάνατό του;
Και στα δύο πιστεύω. Είναι πικρή μια ζωή χωρίς αναγνώριση. Αλλά είναι πολύ πιο σημαντικό να συνεχίσει αυτή η αναγνώριση και μετά το θάνατο. Κι αυτό με ενδιαφέρει πλέον. Αυτή είναι η πολυτέλεια και το δράμα των δημιουργών!
Ένα μήνυμά στους νέους
Να ακολουθούν με ζήλο τις ιδιαιτερότητές τους απολαμβάνοντας την εποχή που νοιάζονται μόνο για τον εαυτό τους.